- ابوعبدالله شیبانی (اَ عَ دِلْ لاه)
شیبانی، از روات امامیه و عاصم احول از او روایت کند
معنی ابوعبدالله شیبانی - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(اَ عَ دِلْ لاه)
لغت نامه دهخدا
ابن اسفکسار محمد بن خفیف شیرازی. از پیشروان طریقت صوفیه مولد و منشاء او شیراز است. پدر او از مردم آن شهر ومادرش نیشابوریه است و او جامع علوم ظاهر و باطن و ملقب بشیخ الاسلام و شیخ المشایخ بود و از شاگردان ابوطالب خزرج بغدادی است وعمری طویل یافته است و درک صحبت ابومحمد رویم و کنانی و یوسف بن حسین رازی و ابی الحسین مالکی و ابوالحسین مزین و ابوالحسین بن دراج و طاهر مقدسی و ابوعمرو دمشقی کرده و معاصر مقتدر و راضی و مکتفی و عمادالدوله و عضدالدوله دیلمی است و گویند هیچکس را در علم شریعت و طریقت چندان تصنیف نیست که او را و باز گویند او اول کس است از مشایخ که شعرگفت و صاحب مجمعالفصحاء وفات او را در 319هجری قمری گفته است و بعضی 331 و گروهی 372 هجری قمری آورده اند.
و شیخ فریدالدین ابی حامد محمد بن ابی بکر عطار نیشابوری در تذکره الاولیاء آورده است که: او مجتهد بود در طریقت و مذهبی خاص داشت و جماعتی اند از متصوّفه که تولّی بدو کنند ودر هر چهل روز تصنیفی از غوامض حقایق میساخت و در علم ظاهر بسی تصنیف نفیس دارد همه مقبول و مشهور و ازابناء ملوک بود و بر تجریدها سفرها کرد رویم و جریری و ابن عطار و منصور حلاّج را دیده بود و جنید را دریافته و بیست سال پلاس پوشیده بود و هرسال چهار چلّه بداشتی. نقل است که در وقت او پیری محقق بود امّا از علمای طریقت نبود و در پارس مقام داشت نام او محمدذکیری و هرگز مرقّع نپوشیدی. از ابوعبداﷲ خفیف پرسیدند که شرط در مرقّع چیست و داشتن آن که را مسلّم است ؟ گفت: شرط مرقّع آن است که محمد ذکیری در پیراهن سفید بجای می آورد و داشتن او را مسلّم است و ما در میان پلاس نمیدانیم تا (شرط) بجای توانیم آورد یا نه و او گفت چهل سالست تا مرا قبولست میان خاص و عام و چندان نعمت بر ما ریختند که او را حد نبود و چنان زیستیم در این مدت که زکوه فطره بر من واجب نشده نقلست که شیخ را مسافری رسید که اسهالش می آمد بدست خود آن شب طاس او برداشت و یکساعت نخفت تا نزدیک صبح شیخ یک نفس چشم برهم نهاد آن مسافر آواز داد و گفت کجائی که لعنت بر تو باد شیخ در حال برجست ترسان و لرزان و طاس آنجا برد بامداد مریدان شیخ گفتند آخر این چه مسافر است که لفظی چنین و چنین گفت و ما را طاقت تحمل نماند و تو تا این غایت صبر میکنی شیخ گفت من چنین شنیدم که رحمت بر تو باد و گفت صوفی آن است که صوف پوشد برصفا و هوا را بچشاند طعم جفا و دنیا را بیندازد از پس قفا و گفت قناعت طلب ناکردنست آنرا که در دست تو نیست و بی نیاز شدن از آنچه در دست تست -انتهی.
و مرحوم هدایت بیت ذیل را بدو نسبت کند:
هرکسی و کار خویش و هر دلی و یار خویش
صیرفی بهتر شناسد قیمت دینارخویش.
و در نامۀ دانشوران بیت مزبور را با لواحقی در وزنی دیگر آورده اند بدینصورت:
هرکسی و کار خویش هرکسی و بار خویش
صوفی و دلق نژند، زاهد و دستار خویش
هر که بکردار خود گشت گرفتار و باز
ما و بروز حساب بستۀ کردار خویش
از دهن چون شکر تلخ چه گوئی جواب
رنجه چه سازی همی آن لب و گفتار (کذا) خویش
ف تنه دهری ز روی شهرۀ شهری ز موی
گرم کنی از دو سوی رونق بازار خویش
گربشناسد کسی مرد خدا بیخدا
پیدا داریم زو آنچه پدیدار خویش (کذا)
روی مگردان ز من چهره مپوشان ز من
تا نشوم بیوطن از دل و غمخوار خویش.
وقطعه و رباعی دیگر نیز در آن کتاب بنام ابوعبداﷲ خفیف آمده است از قبیل ابیات فوق و نیز بیت تازی ذیل را بدو منسوب داشته اند:
ارید لانسی ذکرها فکانّما
تمثّل لی لیلی بکل ّ مکان.
رجوع به نامۀ دانشوران ج دوم ص 439 و تذکرهالاولیاء عطار شود
و شیخ فریدالدین ابی حامد محمد بن ابی بکر عطار نیشابوری در تذکره الاولیاء آورده است که: او مجتهد بود در طریقت و مذهبی خاص داشت و جماعتی اند از متصوّفه که تولّی بدو کنند ودر هر چهل روز تصنیفی از غوامض حقایق میساخت و در علم ظاهر بسی تصنیف نفیس دارد همه مقبول و مشهور و ازابناء ملوک بود و بر تجریدها سفرها کرد رویم و جریری و ابن عطار و منصور حلاّج را دیده بود و جنید را دریافته و بیست سال پلاس پوشیده بود و هرسال چهار چلّه بداشتی. نقل است که در وقت او پیری محقق بود امّا از علمای طریقت نبود و در پارس مقام داشت نام او محمدذکیری و هرگز مرقّع نپوشیدی. از ابوعبداﷲ خفیف پرسیدند که شرط در مرقّع چیست و داشتن آن که را مسلّم است ؟ گفت: شرط مرقّع آن است که محمد ذکیری در پیراهن سفید بجای می آورد و داشتن او را مسلّم است و ما در میان پلاس نمیدانیم تا (شرط) بجای توانیم آورد یا نه و او گفت چهل سالست تا مرا قبولست میان خاص و عام و چندان نعمت بر ما ریختند که او را حد نبود و چنان زیستیم در این مدت که زکوه فطره بر من واجب نشده نقلست که شیخ را مسافری رسید که اسهالش می آمد بدست خود آن شب طاس او برداشت و یکساعت نخفت تا نزدیک صبح شیخ یک نفس چشم برهم نهاد آن مسافر آواز داد و گفت کجائی که لعنت بر تو باد شیخ در حال برجست ترسان و لرزان و طاس آنجا برد بامداد مریدان شیخ گفتند آخر این چه مسافر است که لفظی چنین و چنین گفت و ما را طاقت تحمل نماند و تو تا این غایت صبر میکنی شیخ گفت من چنین شنیدم که رحمت بر تو باد و گفت صوفی آن است که صوف پوشد برصفا و هوا را بچشاند طعم جفا و دنیا را بیندازد از پس قفا و گفت قناعت طلب ناکردنست آنرا که در دست تو نیست و بی نیاز شدن از آنچه در دست تست -انتهی.
و مرحوم هدایت بیت ذیل را بدو نسبت کند:
هرکسی و کار خویش و هر دلی و یار خویش
صیرفی بهتر شناسد قیمت دینارخویش.
و در نامۀ دانشوران بیت مزبور را با لواحقی در وزنی دیگر آورده اند بدینصورت:
هرکسی و کار خویش هرکسی و بار خویش
صوفی و دلق نژند، زاهد و دستار خویش
هر که بکردار خود گشت گرفتار و باز
ما و بروز حساب بستۀ کردار خویش
از دهن چون شکر تلخ چه گوئی جواب
رنجه چه سازی همی آن لب و گفتار (کذا) خویش
ف تنه دهری ز روی شهرۀ شهری ز موی
گرم کنی از دو سوی رونق بازار خویش
گربشناسد کسی مرد خدا بیخدا
پیدا داریم زو آنچه پدیدار خویش (کذا)
روی مگردان ز من چهره مپوشان ز من
تا نشوم بیوطن از دل و غمخوار خویش.
وقطعه و رباعی دیگر نیز در آن کتاب بنام ابوعبداﷲ خفیف آمده است از قبیل ابیات فوق و نیز بیت تازی ذیل را بدو منسوب داشته اند:
ارید لانسی ذکرها فکانّما
تمثّل لی لیلی بکل ّ مکان.
رجوع به نامۀ دانشوران ج دوم ص 439 و تذکرهالاولیاء عطار شود
(اَ عَ دِلْ لاه)
لغت نامه دهخدا
احمد بن محمد بن محمد بن احمد بن نصر جیهانی وزیر در حدود سیصدوشصت و پنج بوزارت منصوب و در 367 هجری قمری معزول شد، او راست: کتاب مسالک و ممالک، کتاب آئین مقالات، کتاب عهود الخلفاء و الامراء، کتاب الرسائل و کتاب الزیادات فی کتاب آئین